اگر همین حالا سنگی از نمای ساختمان شما افتاده یا در شرف افتادن است و نمی‌دانید چطور از سازنده یا مجری کار شکایت کنید، این مقدمه مخصوص شماست. طبق قوانین، اگر «افتادن سنگ نما» در سال‌های نخست ساخت رخ دهد و خسارت یا آسیبی به جان و مال دیگران بزند، می‌توانید برای جبران زیان، شکایت نمای ساختمان را ثبت کرده و مسئولیت را متوجه سازنده کنید.
در صورتی که زمان زیادی از ساخت نگذشته باشد، احتمال دارد سازنده یا مهندس ناظر، به دلیل سهل‌انگاری در اجرای نما یا نظارت فنی پاسخگو باشند. اما اگر مدت قابل توجهی سپری شده باشد، یا افتادن سنگ نمای ساختمان ناشی از عدم نگهداری مالک جدید باشد، موضوع متفاوت خواهد بود و ممکن است کار به «شکایت از نماکار» یا حتی «شکایت از سنگ کار» منجر شود.
به هر روی، برای آن دسته از عزیزانی که فرصت خواندن همه جزئیات را ندارند، اصل ماجرا همین است:
۱. بررسی کنید عمر ساختمان چقدر است و چه کسی بر اساس قرارداد متعهد به حفظ ایمنی نما بوده است.
۲. مدارک کافی (عکس، فیلم، گزارش کارشناسی) را آماده کنید.
۳. بسته به شرایط، علیه سازنده، نماکار یا مهندس ناظر (یا حتی مالک) طرح دعوا نمایید.
اگر هم علاوه بر اقدام قانونی، می‌خواهید هرچه زودتر جلوی ریزش بیشتر سنگ‌ها را بگیرید و از هزینه‌های سرسام‌آور بعدی پیشگیری کنید، پیمانکار با خدمات پیچ و رولپلاک نما، اسکوپ نما و مشاوره حقوقی کنار شماست. هم‌اکنون می‌توانید با ما تماس بگیرید و کار را به متخصصان دسترسی با طناب بسپارید تا هم با کمترین دردسر و هزینه، نمای ساختمان ایمن شود و هم مراحل حقوقی را با خیال راحت پیگیری کنید.
قانون در مورد افتادن سنگ نمای ساختمان چه می‌گوید؟
وقتی صحبت از «نحوه شکایت از سازنده ساختمان مبنی بر افتادن سنگ نمای ساختمان» می‌شود، در واقع بحث بر سر قوانین، مقررات و عرف‌های حرفه‌ای در این زمینه است. با توجه به اهمیت ایمنی در ساخت‌وساز، مقررات ملی ساختمان و آیین‌نامه‌های تکمیلی شهرداری‌ها، مسئولیت‌هایی را متوجه گروه‌های زیر می‌کند:
سازنده و مهندس ناظر
- اگر ساختمان در حال ساخت باشد و هنوز به مالک دیگری تحویل داده نشده باشد، مسئولیت افتادن سنگ نما مستقیماً بر عهده سازنده است. همچنین مهندس ناظر در صورتی مقصر شناخته می‌شود که گزارش‌های دقیق و لازم را درباره ایرادات به‌موقع ارائه نداده باشد.
- در بعضی مقررات، سازنده تا مدت معینی (مثلاً 5 یا 10 سال) از زمان تحویل ساختمان متعهد به رفع عیوب فنی است. در صورتی که افتادن سنگ نما در این بازه زمانی رخ دهد و علت آن ضعف اجرای نما باشد، مالک می‌تواند از او شکایت کند.
مالک یا مدیر ساختمان
- در صورتی که از زمان ساخت بیش از مدت گارانتی یا مسئولیت سازنده گذشته باشد، مالک یا مدیر ساختمان (در آپارتمان‌ها، هیئت‌مدیره) موظف‌اند از نما نگهداری کنند. عدم مراقبت و پیشگیری از ریزش سنگ نما، می‌تواند آن‌ها را در صورت بروز خسارت مالی یا جانی، مقصر بشناسد.
- اگر سنگی پس از دوره تعهد سازنده سقوط کند و منجر به خسارت شود، افراد زیان‌دیده می‌توانند از مدیر یا مالک آپارتمان شکایت نمایند.
نماکار یا سنگ‌کار
- اگر افتادن سنگ نما مستقیماً ناشی از نصب غیراصولی توسط سنگ‌کار باشد و این سهل‌انگاری به اثبات برسد، امکان شکایت از سنگ‌کار نیز وجود دارد؛ به‌ویژه اگر در قرارداد، بازه زمانی مشخصی برای تضمین کیفیت کار ذکر شده باشد.
مسئولیت افتادن سنگ نمای ساختمان چگونه تقسیم می‌شود؟
قوانین و مقررات ایران در مورد حوادث ساختمانی، اغلب به نظریه «تقصیر» و «دوره تضمین» استناد می‌کند. در یک نگاه کلی می‌توان گفت:
تا پنج یا ده سال پس از ساخت (بسته به نوع قرارداد و تعهدات مهندسی):
- مسئولیت اصلی بر دوش سازنده و مهندس ناظر است؛ مشروط بر این‌که اثبات شود علت ریزش نما، نقص در طراحی، نظارت یا اجرای اولیه بوده است.
پس از پایان دوره مسئولیت سازنده:
- اگر حادثه‌ای رخ دهد (مانند افتادن سنگ نما) و به اشخاص ثالث آسیب برسد، حسب قوانین عمومی، مالک ساختمان یا مدیر آن به عنوان مسئول شناخته می‌شود؛ زیرا نگهداری و تعمیر به موقع بر عهده مالک است.
البته در برخی پرونده‌ها، امکان دارد دادگاه درصدی از تقصیر را متوجه چند نفر بداند. برای مثال، اگر ناظر تذکر کافی داده باشد، اما سازنده بی‌توجهی کند، بخش عمده مسئولیت با سازنده است. در مقابل، اگر مشخص شود ناظر کوتاهی کرده و گزارش خلافی نداده، سهمی از مسئولیت متوجه او خواهد بود.
نحوه شکایت از سازنده ساختمان مبنی بر افتادن سنگ نمای ساختمان
اگر سنگ نمای ساختمان شما ریزش کند و خسارت مالی یا جانی برای شخص ثالث (عابران، خودروهای عبوری یا ساکنین) ایجاد شود، معمولاً گام‌های زیر را باید طی کنید:
مستندسازی حادثه
- در وهله اول، اگر ریزش سنگ باعث آسیب یا خسارت شد، حتماً از محل عکس و فیلم تهیه کنید.
- در صورت وقوع جراحت جسمانی، مصدوم باید به بیمارستان منتقل شود و گواهی پزشکی قانونی و مدارک لازم اخذ گردد.
مشاوره با وکیل یا کارشناس حقوقی
- پیچیدگی قوانین ساخت‌وساز و تقسیم مسئولیت، باعث شده که درک درست از نحوه شکایت از سازنده ساختمان مبنی بر افتادن سنگ نمای ساختمان، نیاز به مشورت با متخصص حقوقی داشته باشد.
- اگر بنا هنوز در دوره تعهد سازنده است، می‌توانید متناسب با مفاد قرارداد و قانون، حق خود را پیگیری کنید.
تنظیم شکواییه و دادخواست
- در شکواییه باید شرح کاملی از ماجرا و علت احتمالی سقوط سنگ نما را بیان کنید؛ اسنادی نظیر قرارداد ساخت‌وساز، گواهی مهندس ناظر، گزارش کارشناس رسمی دادگستری و غیره را نیز ضمیمه کنید.
- این دادخواست در شورای حل اختلاف یا دادگاه حقوقی مربوطه ثبت می‌شود.
ارجاع به کارشناس رسمی دادگستری
- برای مشخص شدن مقصر حادثه، معمولاً دادگاه با نظر کارشناس، وضعیت فنی ساختمان را بررسی می‌کند. کارشناس تعیین می‌کند که آیا اشکال اجرای نما مربوط به دوره ساخت بوده یا ناشی از بی‌توجهی مالک در نگهداری ساختمان.
- بر مبنای نظریه کارشناس، قاضی رأی صادر می‌کند.
صدور رأی و دریافت خسارت
- اگر مسئولیت سازنده یا ناظر یا حتی مالک اثبات شود، رأی به جبران خسارت یا پرداخت دیه صادر خواهد شد. در خصوص مبالغ بالا، بعضاً از شرکت‌های بیمه (در صورت داشتن بیمه مسئولیت ساختمان) نیز استفاده می‌شود.
شکایت از نماکار یا سنگ‌کار در صورت افتادن سنگ نما
گاهی این پرسش مطرح می‌شود که آیا می‌توان به جای سازنده، از سنگ‌کار یا نماکاری که مسئول نصب سنگ‌ها بوده است، شکایت کرد؟ پاسخ بستگی به مفاد قرارداد ساخت و نحوه انجام کار دارد:
- اگر قرارداد نما با شخص نماکار مستقل از سازنده بسته شده باشد و در آن قید شده باشد که نماکار تا مدت مشخصی (مثلاً چند سال) کیفیت و ایمنی کار را تضمین می‌کند، می‌توان با استناد به قرارداد از او شکایت کرد.
- اگر نماکار زیرنظر مستقیم سازنده کار کرده باشد و مالک دخالتی در انتخاب سنگ‌کار نداشته باشد، به طور معمول در وهله اول شکایت از سازنده مطرح می‌شود؛ مگر آن‌که در روند کارشناسی ثابت شود عامل اصلی ریزش، قصور نماکار بوده و سازنده همه شرایط ایمنی را یادآوری کرده است.
آیا افتادن سنگ نما روی خودرو یا عابر، نیاز به جبران خسارت دارد؟
پاسخ قطعی است: بله. طبق قوانین مدنی و مقررات مسئولیت مدنی، هر کس که مالک یا متصدی نگهداری یک بناست، در صورت تخریب یا نقص بنا که منجر به خسارت اشخاص ثالث می‌شود، باید پاسخگو باشد. در این شرایط، اگر مثلاً سنگی از نمای ساختمان روی خودروی همسایه بیفتد و خسارت ایجاد کند، مالک یا سازنده (بسته به دوره زمانی پس از ساخت) ملزم به جبران خسارت است. اگر هم سهل‌انگاری موجب صدمات بدنی یا فوت شخصی شود، علاوه بر جبران ضرر مالی، مسئول حادثه ممکن است محکوم به پرداخت دیه یا مجازات کیفری شود.
نقش بیمه در افتادن سنگ نمای ساختمان
بسیاری از مجتمع‌ها، به‌خصوص ساختمان‌های بزرگ و بلندمرتبه، در حال حاضر دارای بیمه مسئولیت هستند. این بیمه معمولاً موارد زیر را پوشش می‌دهد:
-
جبران خسارت جانی و مالی اشخاص ثالث
اگر در اثر افتادن سنگ نما یا هر قسمت دیگری از ساختمان، به عابری صدمه وارد شود، شرکت بیمه در قالب قرارداد مسئولیت مدنی، هزینه‌ها را جبران می‌کند؛ مشروط به این‌که ساختمان با بیمه‌نامه مسئولیت ساختمان و با پوشش «ریزش سنگ نما» بیمه شده باشد. -
کاهش بار مالی مالک یا سازنده
در صورت وقوع حادثه، هزینه‌های سنگینی ممکن است به مالک تحمیل شود. داشتن بیمه، به کاهش این هزینه کمک می‌کند؛ اما اگر به‌صورت مشخص پوشش ریزش سنگ نما یا موارد مشابه در بیمه‌نامه قید نشده باشد، بیمه ممکن است از پرداخت خسارت امتناع کند. -
ضرورت بررسی بندهای بیمه
هنگام خرید بیمه، باید بندها و تبصره‌ها را با دقت مطالعه کرد تا مطمئن شد افتادن سنگ نما در فهرست خطرات تحت پوشش قرار دارد. در غیر این صورت، صرفاً داشتن یک بیمه عادی تضمین کافی نخواهد بود.
راه‌های پیشگیری از افتادن سنگ نمای ساختمان
از منظر حقوقی، همیشه پیشگیری بهتر از درگیری‌های قضایی است. در ادامه، روش‌هایی را مطرح می‌کنیم که می‌تواند مانع شکایت از سازنده، یا بالعکس باعث کاهش خسارات در آینده شود:
پیچ و رولپلاک سنگ نما
مؤثرترین راه جلوگیری از افتادن سنگ نمای ساختمان، پیچ و رولپلاک است. سنگ‌های نسبتا سنگین مانند گرانیت یا تراورتن با این روش مهار می‌شوند و در مقابل باد، زلزله یا انبساط و انقباض مقاوم خواهند بود.
به‌کارگیری نیروی متخصص
پیمانکار به عنوان یک مجموعه ارائه‌دهنده خدمات ساختمانی بدون استفاده از داربست و با روش دسترسی با طناب، می‌تواند کلیه خدمات نماشویی، پیچ و رولپلاک نما، اسکوپ نما، نورپردازی، درزگیری و آب‌بندی نما و غیره را با کیفیت بالا اجرا کند. انتخاب نیروهای متخصص و آموزش‌دیده، احتمال اجرای غیراصولی سنگ نما را کاهش می‌دهد.
بازدید دوره‌ای
مدیران ساختمان یا مالکین آپارتمان‌ها بهتر است هر چند سال یک‌بار، نمای ساختمان را توسط کارشناسان معتبر بررسی کنند. در صورت مشاهده ترک‌خوردگی، شل شدگی، یا تغییر رنگ ملات پشت سنگ، سریعاً اقدامات تعمیراتی لازم انجام شود.
انتخاب سنگ مناسب
هر نوع سنگی برای نمای ساختمان مطلوب نیست. سنگ‌هایی که رگه‌های ترک دارند یا جاذب آب زیاد هستند، سریع‌تر دچار فرسایش می‌شوند. دقت در انتخاب سنگ و هم‌خوانی آن با شرایط آب‌وهوایی، بسیار اهمیت دارد.
رعایت زمان مناسب اجرا
اجرای سنگ نما در دمای خیلی بالا یا خیلی پایین، ریسک جدا شدن سنگ را بالا می‌برد. بهتر است اجرای نما در زمان‌هایی که دمای هوا معتدل‌تر است، انجام شود.
نمونه متن شکایت از سازنده ساختمان مبنی بر افتادن سنگ نمای ساختمان
اگر پس از مطالعه موارد فوق، نیازمند شکایت از سازنده شدید، بد نیست ساختار کلی یک شکایت را بشناسید. این یک نمونه متن پیشنهادی است:
بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه عمومی …
سلام علیکم
اینجانب (نام و نام خانوادگی)، مالک/مدیر ساختمان واقع در آدرس … هستم. در تاریخ … بخشی از سنگ نمای ساختمان به علت اجرای غیراصولی/نقص در ساخت دچار ریزش شد و خساراتی از جمله صدمه به خودروی پارک شده در مقابل و احتمال خطر جانی برای عابران به وجود آمد. مستند به مفاد قرارداد ساخت به شماره … و استناد به قانون نظام مهندسی و مقررات ملی ساختمان، مسئولیت نگهداری و ایمنی نما در دوره تضمین ساختمان بر عهده سازنده به نام آقای/شرکت … بوده است. لذا بدین‌وسیله ضمن ارائه مستندات، از دادگاه محترم تقاضامندم با بررسی جوانب امر و احضار ایشان، دستور مقتضی جهت جبران خسارت و رفع خطر صادر فرموده تا از تکرار حوادث پیشگیری شود.
با تشکر
امضا، تاریخ و شماره تماس
در صورت نیاز، گزارش کارشناس رسمی دادگستری، تصاویر، فیلم و فاکتورهای پرداختی که در خصوص کیفیت مصالح ادعا دارید نیز ضمیمه می‌شود.
سخن پایانی
نحوه شکایت از سازنده ساختمان مبنی بر افتادن سنگ نمای ساختمان یکی از موضوعات مهم حقوقی در حوزه ساخت‌وساز است؛ چراکه ریزش سنگ نما می‌تواند خسارت‌های سنگین جانی و مالی داشته باشد. قوانین، بسته به زمان وقوع ریزش و نوع تعهدات سازنده، مسئولیت را برعهده افراد مختلف می‌گذارد.
در سال‌های نخست پس از ساخت، اغلب سازنده و مهندس ناظر پاسخگو هستند و با گذشت زمان، این مسئولیت به مالکین و مدیران ساختمان منتقل می‌شود.
راهکار عملی برای اجتناب از این ماجراها، پیشگیری است. باید در زمان ساخت از سنگ‌ها به شکل اسکوپ یا پیچ و رولپلاک استفاده شود. در صورت مشاهده علائم سستی سنگ‌ها نیز باید سریعاً اقدام به محکم‌سازی شود تا افتادن سنگ نمای ساختمان رخ ندهد.
در نهایت، اگر حادثه‌ای رخ دهد و قصد شکایت داشته باشید، تهیه اسناد، گزارش‌های کارشناسی، عکس و فیلم و مشاوره با وکیل بسیار مهم خواهد بود. چه تصمیم داشته باشید از سازنده شکایت کنید، چه از سنگ‌کار یا مهندس ناظر، باید ثابت شود که افتادن سنگ ناشی از بی‌دقتی و تقصیر آنان بوده است.
فراموش نکنید که شرکت‌هایی مانند پیمانکار با ارائه خدمات تخصصی کار در ارتفاع (بدون نیاز به داربست) می‌توانند در حفظ ایمنی نما و برطرف کردن خطرات احتمالی، نقش مهمی داشته باشند.
با رعایت این اصول، ضمن حفظ ایمنی و زیبایی نما، از ورود به اختلاف‌های حقوقی و قضایی نیز پیشگیری خواهید کرد. اگر نیاز به مشاوره یا راهنمایی بیشتری دارید، می‌توانید سؤال‌های خود را در بخش دیدگاه‌ها مطرح کنید تا کارشناسان پیمانکار شما را یاری دهند.